AMH
Als je vanwege je kinderwens bij een fertiliteitsarts ben geweest en boven de 35 ben, dan is waarschijnlijk je AMH gecontroleerd. In tegenstelling tot oestrogeen en progesteron heb je hierover niets in je biologieles gehoord en toch wordt er de laatste jaren erg veel waarde aan gehecht als het op vruchtbaarheid aankomt. Hoe zit het?
Het AMH is een afkorting voor Anti-Muller hormoon en heeft zijn naam te danken aan het feit dat het de gangen van Muller in een embryo doet degenereren, waardoor het embryo uiteindelijk een jongetje wordt.
Als het embryo geen anti-Muller hormoon aanmaakt, dan ontwikkelt de gang van Muller zich tot eierstok en eileider en hoera…. Het embryo wordt een meisje. Je zou dus kunnen zeggen dat de AMH in je eigen embryonale ontwikkeling een soort anti-vrouwelijk hormoon is. Zover de naam.
Na de puberteit komt de ovulatie op gang. Je hypofyse geeft de FSH (follikelstimulerend hormoon) af, die de eiblaasjes (follikels) met de eicellen erin doet rijpen. De rijping van een eiblaasjes kent meerdere stadia van primordiale tot primaire, secundaire en antrale follikel toe.
Het hele proces duurt 1 jaar waarbij de laatste 3 maanden een verbinding is tussen de follikel en de rest van het lichaam. Het blaasje bevat de eicel en ook een soort hulpcellen en deze cellen produceren bij een vrouw AMH – een soort anti-vrouwelijke hormoon. Waarom? Het is namelijk de tegenhanger van de FSH en zorgt voor rustige gelijkmatige rijping van de eiblaasjes. Het zijn dus de hulpcellen van een zich ontwikkellende eiblaasje vanaf de stadium van primaire follikel die AMH produceren. Je AMH zorgt ervoor dat de resterende follikels niet allemaal tegelijkertijd rijpen. Je AMH zegt dus iets over hoeveel eiblaasjes die zich dit moment ontwikkelen van de stadium primaire follikel naar antrale follicel.
Omdat het aantal eicellen door de doorgemaakte ovulatie afneemt, zal ook je AMH gedurende je vruchtbare levensfase afnemen. Dat is een normaal fysiologische gegeven. Als je AMH bijvoorbeeld 1,5 is, dan heb je meer zich onwikkelende eicellen dan een vrouw met AMH van 0,3.
Je begint bij de pubertijd met 500.000 eicellen en je zult ongeveer 400x ovuleren. Er gaan veel eicellen gedurende je leven verloren. Er rijpt een groepje en 1 springt, de rest verdwijnt. Zie het als een groepje cheerleaders die een piramide vormt. De mooiste, meest populaire staat aan de top. De rest dient als ondersteuning. Het groepje wordt naarmate je ouder wordt steeds kleiner. Maar de topper staat er altijd en springt. AMH zegt iets over hoe groot het groepje nu en komende 3 maanden is en dat kan half jaar later totaal anders zijn.
AMH is dus een goede voorspellende factor voor de slagingspercentage van IVF, waarbij we alle “cheerleaders” door middel van punctie uit het lichaam halen en kans geven om bevrucht te raken. Meer zegt het echter niet. Het zegt niets over de kwaliteit van je eicel, het zegt niets over de vitaliteit van je baarmoeder, het zegt niets over de acceptatie van je immuunsysteem en het zegt niets over de ontwikkeling van de volgende primordiale follikels (wachtende cellen).
Toch wil ik altijd graag de AMH waarde van mijn patientes weten. AMH waarde in combinatie met andere labuitslagen en andere ziekenhuisonderzoeken en informatie uit mijn uitgebreidde intake geeft een beeld van de functionaliteit van je vruchtbaarheid. Zodoende weet ik waneer en hoe te behandelen om de juiste processen te beinvloeden.
Voor de liefhebber hieronder de details van proces van de ontwikkeling van je eicel.
DE ONTWIKKELING VAN JE EICEL
Primordiale follikel vanaf je geboorte tot 150 dagen voor de ovulatie
Primordiale follikel is dus ontstaan tijdens de zwangerschap van je moeder en het is 0.03mm groot. Het is een soort goed verborgen schat, veilig opgeborgen in een kluis. In deze fase maakt het dus niet uit hoe je leeft. Je eicel is NIET aangesloten aan je bloedstroom en wordt NIET beïnvloed door je vloeistoffen.Het is de Follikel stimulerend hormoon die de kluis op gegeven moment opent. Op dat moment is je minuscule eicel net zo gaaf als bij je geboorte. ( Ok, ervan uitgaande dat je niet blootgesteld bent aan geweest aan hoge dosis radioactieve straling, zoals bij een lekkende kerncentrale.) Als deze eicel zich ongestoord gedurende de 150 dagen kan ontwikkelen, dan kan je dus ook op hogere leeftijd zwanger raken. Denk aan Sharon Dijkstra die op haar 48e zwanger werd.
Primaire follikel vanaf 120 tot 65 dagen voor de ovulatie, 0,06 mm
In deze fase vindt de zo belangrijke proteïne synthese plaats. Dat betekent dus chromosomale selectie. Hier kunnen dus de chromosomale afwijkingen al ontstaan! Denk aan syndroom van Down of een andere chromosomale afwijking. Het blaasje wordt groter en vult zich met vocht afkomstig van de rest van je lichaam en vanuit je bloed. Mocht er dus toevallig landbouwgif, alcohol, teer of nicotine in je bloed circuleren 3 maanden voor de bevruchting, dan komt deze ook in het vocht van je eicel terecht. Het eitje zit dus in een blaasje = follikel met vloeistof. De kwaliteit van de vloeistof is anders bij 20-jarige dan bij een 40-jarige vrouw. Dit heeft onder andere te maken met vervuiling van het lichaam. Dit gegeven heeft invloed op de ontwikkeling en van het eitje en de kwaliteit daarvan.
Secundaire preantrale follikel 65 – 14 dgn. voor de ovulatie
0,12 mm
In de overgang van primaire naar secundaire follikel gaat de eicel van 46 naar 23 chromosomen. Hierbij is de DNA definitief bepaald. Het blaasje zelf groeit door.
Rijpende follikel 14dgn tot de eisprong
0.12 – 20mm (+/_)
In een natuurlijke cyclus rijpen er meerdere eicellen per maand, maar er is altijd 1 eicel die het snelste groeit en deze maand gaat springen. Deze eicel stuurt ook een hormonale boodschap naar de hypofyse, zodat die stopt met het produceren van een hormoon FSH waardoor de rest van de eicellen zou kunnen groeien. De rest van de eicellen stopt hierdoor met rijpen en is voorgoed verloren.
